Bąblowiec - letni owocowy tasiemiec

Dlaczego podczas letnich spacerów lepiej nie zjadać owoców zerwanych prosto z krzaka? Odpowiedź jest prosta: ponieważ mogą znajdować się na nich jaja tasiemca bąblowcowego, pasożyta wywołującego groźną chorobę - bąblowicę. Czym jest bąblowica i jak sobie z nią radzić?

Czym jest bąblowica?

Bąblowica to odzwierzęca choroba pasożytnicza. Wywołują ją larwy tasiemca bąblowcowego. Wyróżnia się kilka gatunków tego pasożyta, a każdy z nich może  powodować chorobę o odmiennym przebiegu. Echinococcus granulosus wywołuje bąblowicę jednokomorową, natomiast Echinococcus multilocularis wielokomorową. Echinococcus vogeli i Echinococcus oligarthrus są przyczyną bąblowicy policystycznej. Larwy tasiemca migrują do narządów wewnętrznych (wątroby, płuc, mózgu, itd.), gdzie przekształcają się w powoli rosnące torbiele, uciskające lub naciekające okoliczne tkanki. 

Bąblowica jednokomorowa występuje na całym świecie, natomiast wielokomorowa dotyczy wyłącznie półkuli północnej. Bąblowica policystyczna to schorzenie, na które narażeni wyłącznie mieszkańcy Ameryki Południowej i podróżnicy odwiedzający ten region. W Polsce rocznie odnotowuje się nawet kilkadziesiąt przypadków choroby.

Jak dochodzi do zakażenia bąblowcem?

Tasiemiec bąblowcowy potrzebuje do pełnego rozwoju dwóch żywicieli: pośredniego i ostatecznego. Naturalnym żywicielem ostatecznym bąblowca są najczęściej psy, a w naszej strefie klimatycznej również lisy czy wilki. Dojrzała postać pasożyta przebywa w jelicie cienkim, gdzie składa jaja, które są następnie wydalane przez zwierzęta wraz z kałem. Po połknięciu jaj przez żywiciela pośredniego, którym zazwyczaj są świnie, owce lub inne zwierzęta hodowlane, uwalnia się z nich tak zwana onkosfera. Jest to postać pasożyta zdolna do przenikania przez ścianę jelita i wnikania do układu krwionośnego, za pośrednictwem którego przedostać się może do wątroby, płuc i innych narządów. Tam przekształca się ona w larwę, która stopniowo powiększa się, tworząc torbiel. Pies, czyli żywiciel ostateczny, zaraża się pasożytem po zjedzeniu mięsa zawierającego torbiele, na przykład resztek pochodzących z uboju świń. 

Człowiek może stać się przypadkowym żywicielem pośrednim bąblowca. Najczęściej dochodzi do tego po spożyciu nieumytych owoców, na przykład jagód czy borówek lub za pośrednictwem zanieczyszczonych glebą rąk. Jaja tasiemca mogą być również obecne na sierści psa, dlatego kontakt z pupilem również może stać się źródłem zakażenia. Nie ma natomiast możliwości, aby zarazić się bąblowicą od drugiego człowieka. 

Objawy bąblowicy

Choroba przez wiele lat może przebiegać bezobjawowo. Torbiele tasiemca bywają przypadkowo odnajdywane podczas badań obrazowych, na przykład USG jamy brzusznej, RTG klatki piersiowej, tomografii komputerowej czy rezonansu magnetycznego

Rodzaj dolegliwości, a także ich nasilenie zależy od typu bąblowicy, położenia torbieli, ich rozmiarów oraz liczby. 

Bąblowica najczęściej dotyka wątroby. Rozwój torbieli w tej lokalizacji może powodować uczucie dyskomfortu w prawym podżebrzu. Jeśli cysta wywiera nacisk na drogi żółciowe może wystąpić żółtaczka i zapalenie dróg żółciowych. Rzadziej bąblowica jest przyczyną powiększenia wątroby, może również prowadzić do jej marskości i nadciśnienia wrotnego. 

Jeśli torbiele lokalizują się w płucach mogą powodować przewlekły kaszel, duszność, krwioplucie i ból w klatce piersiowej. 

Migracja pasożyta do mózgu może powodować wystąpienie objawów neurologicznych i padaczki. Torbiele w kościach potrafią być przyczyną patologicznych złamań.

Pęknięcie torbieli może doprowadzić do reakcji alergicznej, począwszy od łagodnej pokrzywki po wstrząs anafilaktyczny.

Bąblowica - diagnostyka i leczenie

Bezobjawowa bąblowica może zostać zdiagnozowana przez przypadek, podczas wykonywania badań ze względu na inne dolegliwości. W przypadku podejrzenia choroby stosuje się badania serologiczne, czyli stwierdzenie obecności swoistych przeciwciał IgG w surowicy. Wykonuje się również badania obrazowe w celu określenia lokalizacji larw tasiemca. Ostatecznym potwierdzeniem rozpoznania jest badanie histopatologiczne materiału pobranego podczas operacji. 

Leczenie dobiera się indywidualnie w zależności od  liczby, wielkości i lokalizacji torbieli bąblowca. Podstawą jest chirurgiczne usunięcie torbieli w połączeniu z leczeniem farmakologicznym. Jeśli operacja jest niemożliwa, można zastosować metodę PAIR, polegającą na nakłuciu torbieli, aspiracji jej zawartości, a następnie jej przepłukanie roztworem etanolu lub 20% NaCl.

Rokowanie w przypadku pojedynczej torbieli zlokalizowanej w wątrobie jest zazwyczaj dobre. Obecność licznych cyst lub ich położenie w innych narządach może prowadzić do choroby o ciężkim, zagrażającym życiu przebiegu.

Oferta iMed24 w przypadku zakażenia bąblowcem

Centrum Medyczne iMed24 w Krakowie zapewnia Pacjentom dostęp do badań laboratoryjnych i obrazowych, a także opiekę lekarzy specjalistów w ramach naszych poradni. Choroby pasożytnicze mogą stanowić wyzwanie diagnostyczne, między innymi przez brak specyficznych objawów. Postawienie właściwego rozpoznania i wdrożenie odpowiedniego leczenia wymaga doświadczenia popartego wynikami badań pomocniczych. W zakresie chorób wywoływanych przez pasożyty opiekę nad najmłodszymi pacjentami świadczy poradnia pediatryczna, natomiast pacjentów dorosłych zachęcamy do skorzystania z usług poradni chorób wewnętrznych